Om transkripsjonen

I 1845 vart det vedteke to fattiglover for heile landet – ei for kjøpstadene og ei for landdistrikta. Dette var første gong ein fekk eit lovverk som regulerte fattigstellet over heile landet. Desse fattiglovene vart erstatta med eitt nytt lovverk allereie i 1863, då to nye fattiglover vart sett i verk.

Lovene av 1845 og 1863 delte dei fattige inn i klassar. I lovene av 1845 var første klasse var gamle, sjuke, personar med ” Legems- eller Forstands-Feil ” og andre som ikkje kunna tena til eige opphald. Andre klasse var foreldrelause born eller born med foreldre som ikkje kunne ta hand om dei, og tredje klasse omfatta personar som ikkje tente nok til å ta hand om seg sjølve eller familien. Lovene frå 1863 endra denne inndelinga noko. Første klasse omfatta no ”vanvittige” og foreldrelause born under 15 år, medan gamle, vanføre og sjuke no var plasserte i andre klasse Tredje klasse omfatta arbeidsføre og friske folk, men til forskjell frå tidlegare skulle desse normalt ikkje få stønad.

I byane var ofte fattigproblemet stort, og det var vanskeleg å halda oversikt over kva for stønad kvar einskild hadde krav på og fekk. I fattiglovene for kjøpstadene frå 1845 vart det difor opna for at alle dei fattige kunne førast inn i såkalla fattigmanntal eller manntalsprotokollar. I desse protokollane skulle dei førast inn når dei mottok stønad, og kvar gong dei fekk utbetalt stønad, skulle dette førast inn her. Endringar i familietilhøve, bustad, og helsetilstand skulle også førast inn. Føring av slike manntalsprotokollar vart obligatorisk for alle kjøpstadene med den neste fattiglova som kom i 1863.

Fattigprosjektet i vest fekk i 2003 midlar frå ABM-utvikling til digitalisering av manntalsprotokollane for Bergen by frå perioden 1864-1895. Det finst totalt 14 protokollar som dekkjer denne perioden. Kvar protokoll inneheld éi avdeling over eit visst tidsrom. To av desse protokollane overlappar kvarandre og inneheld omlag den same informasjonen. Desse to protokollane er difor ikkje digitaliserte. I tillegg er det ein protokoll som var i så dårleg stand at det førebels ikkje har vore råd å få digitalisert den. Dette gjeld protokollen som dekkjer åra 1864-1878 for tredje avdeling.

Fattigmanntala vert oppbevarte på Bergen byarkiv, og er ein del av arkivet til Bergen fattigvesen. Protokollane er skanna og registrerte ved Statsarkivet i Bergen.