About transcription

Customer index from Herman Von Tangen

More information

Herman von Tangens Sønner A/S

Datamaterialet vart registrert 1993-94 i samband med hovudfagsoppgåva "Bonden, silda og handelsmannen" (UiB 1994). Det bergensbaserte handelsfirmaet handla i første rekke med kundar frå Nord-Norge, men hadde også ein omgangsrik handel med sunnfjordingar. Arkivet etter handelsfirmaet er på Universitetsbilblioteket i Bergen.

Datamaterialet har registrert dei som var kundar i utvalde år, nemleg 1841, 1851, 1861, 1865-69 og i 1875. Dette galdt både dei som var aktive (som faktisk handla med von Tangen dei utvalde åra, og dei som var passive, altså som ikkje handla dei enkelte åra, men som ikkje hadde avslutta kundeforholdet. I dei tilfella er berre gjelda i det utvalde året oppgitt).

Materialet byggjer på to rekkjer med protokollar, bondeuttrekka og bondekladdane. I bondeuttrekka har i prinsippet kvar enkelt kunde si side, og ein oppsummering av kvar enkelt transaksjon er her innført, med dato, verdien av kundens varer og gjeld, samt eventuelle merknader. I tillegg har kvar enkelt transaksjon ein referanse til ein folio i bondekladdane der handelelen vart ført i detalj. Dei nytta protokollane er (alle frå UBB):

Ms 1054 CI2 bondeuttrekk 1832-1853
Ms 1054 CI3 bondeuttrekk 1854-1907


Feltnamn	Forklaring
KundeID	ID for kvar enkelt kunde. Transaksjonar med same id gjeld same kunden, altså den same kontoen. Tillagt felt.
Fornamn	Fornamn + patronym. Enkelte gonger er berre kundens initialar brukt, eller annan alias (som Rusenæsfolket). Dette galdt i tilfeller der handelen gjekk utanom konto i bondeuttrekket.
Patronym	Patronym.
Etternamn	Ettenamn/gardsnamn.
Heimstad	Kunden sin heimstad. Er berre delvis ført i protokollane og er oppdatert på grunnlag av gardsnamn. Altså ikkje kjeldetru. Sjå også kart.
Folio	Viser til kva folio i kladden ein finn detaljane om handelen.'k' betyr at handleen berre er registrert i bondekladden, ikkje i bondeuttrekket.'f' tyder at kontoen er ført på lause ark som låg ved uttrekket.
Dag	Dag for handel.
Maanad	Månad for handel.
Aar	År for handel.
Merknad	Merknadsfeltet i bondeuttrekket.
Gjeld	Gjelda etter transaksjonen.
Sal	Samandrag av kundens sal til von Tangen.
Kjop	Samandrag av kundens kjøp hjå von Tangen.
Avslutning	Samandrag av korleis kundetilhøvet vart avslutta.Baserer seg på opplysningar i bondeuttrekka.

Fram til 1874 nytta ein speciedalar og protokollane nytta naturlegvis også denne eininga med ort og skilling i tillegg. I samandraga over kjøp og sal, samt gjeld, er dette omrekna til speciedalar med desimal. Der kroner vart nytta, er dette omrekna til speciedalar.

Frode Ulvund